Cehalet ile Aptallık arasındaki farka dair

Kentli ve eğitimli gözüyle bakınca cahil kalmış görünen birisi, aslında çoğunlukla emeğiyle geçinmek için mücadele eden ve çok kısıtlı koşullarda yaşayan birisidir. Onun için temel bilgi hayatta kalmanın bilgisidir. Bu noktada son derece donanımlı olmak zorundadır. Başka şansı da yoktur. Ama ufkunu kendi yaşamının dışına doğru geliştirilecek olanaklara sahip değildir. Bunun daima bilincindedir, mütevazıdır. Sınırlarını bilir. Bu yüzden cahillik ayıplanamaz. Cahillik aşağılanamaz. Cahillik ile dalga geçmek suçtur. Çünkü cehalet emeğin sömürüsünün yol açtığı en büyük yoksullaştırma biçimlerinden birisidir. Açlık gibidir. Yiyecek ekmeği olmama halidir.

Aptallık ise elinde bilgilenme, araştırma, sorgulama olanakları olduğu halde sırf konforunu bozmak istemediği için yavan düşüncelere teslim olma halidir. Edindiği mesleki, sınıfsal, kültürel, siyasi ya da yaşından gelen bir statünün sebep olduğu sabit bakış açısını değiştirmek için hiçbir zahmete girmeyen kişilere mahsus, çoğunlukla kibire eşlik eden yavan düşünce ya da ufuksuzluk halidir. Hayatta kalmanın bilgisi ile sınırlanmadığı halde düşüncenin farklı konumlara doğru hareket etmesine yönelik içsel bir direncin baskısıdır. Kendi baktığı yerden, hayatı sürdürmek için yeterli gördüğü bilgisi ve deneyimi ile kendisini güvenlikte hissettiren sabit bir konumu benimsemektir. Kültürlü, eğitimli, mesleki açıdan donanımlı, akademisyen veya yazar sıfatlı kişiler arasında aptalca fikirlerin ya da aptalca akıl yürütmelerin yaygınlığı özellikle de sığ indirgemeci polemiklerle kendisini gösterir çoğu kez. Aptallık kendini zeki göstermenin retorik araçlarına sahip olan zihin konformistleri için en korunaklı limandır. Minimum enerji sarfiyatı ile maksimum gösteriş yapabilirler. Hem en ufak bir yenileme, geliştirme gereği duymadan biteviye tekrarladıkları ezberlerini sunmaları hem de önemli şeyler söylüyor görünmeleri bu sayede mümkün olur. Aptallığın alameti düşünceyi akıl yürütme sürecinden koparıp sığ betimlemelere, amblemlere, sloganlara indirgemesidir. Aptallık despotça yargılara eşlik eder.

Aptallığın pornografik bir şehvetle sergilenmesi, herkese yapılan bir aşağılamadır. Kimsenin aptallıklarını "bu da benim fikrim" diye başkalarının üstüne, sorulmadan boca etmeye, aptallığıyla rahatsızlık vermeye, can sıkmaya, vakit ziyan etmeye hakkı yoktur.

Aptallık bir hak değildir.